Dlaczego warto wprowadzić innowacje w modelu biznesowym?
Wprowadzanie innowacji w modelach biznesowych staje się coraz bardziej kluczowe. Innowacja wyłącznie na poziomie produktu lub procesu często nie ma tak dużego wpływu na sukces firmy jak właśnie innowacja modelu biznesowego. Jak zatem najpierw odkryć, a potem wdrożyć innowację w modelu biznesowym w firmie?
Co to w ogóle jest model biznesowy?
Można powiedzieć, że model biznesowy jest logiką działania firmy. Opisuje on, jak funkcjonuje firma i na czym opiera swój sukces. Zasadniczo można to zawrzeć w czterech kluczowych elementach, na które składają się poniższe pytania:
1. Kim są klienci docelowi firmy?
Model biznesowy oparty jest na głębokiej znajomości potrzeb i problemów klientów.
2. Jakie korzyści i wartość firma przynosi swoim klientom?
Chodzi konkretnie o to, które problemy są rozwiązywane, jakie potrzeby są zaspokojone i jakie korzyści finalnie otrzymują klienci. W tym kontekście mówimy o wartości generowanej przez firmę dla klientów.
3. Jak tworzona jest wartość dla klienta?
W tym elemencie wszystko „kręci się” wokół sposobu tworzenia wartości. Procesy, działania, dostępne zasoby, dystrybucja – całość tego, w jaki sposób wartość jest dostarczana klientowi.
4. W jaki sposób firma zarabia pieniądze?
W końcu ostatecznie chodzi o to ile i na czym firma zarabia.
Co to jest innowacja modelu biznesowego?
Innowacja modelu biznesowego stanowi pozytywną zmianę, ulepszenie lub transformację istniejącego modelu biznesowego firmy.
Możemy mówić o kilku rodzajach innowacji, takich jak: innowacje produktowe, innowacje marketingowe i innowacje procesowe, innowacje usługowe, innowacje sprzedażowe, itp. Innowacja modelu biznesowego ma szerszy wpływ na firmę niż te wymienione powyżej, ponieważ zawsze działa w kilku wymiarach. Na przykład innowacja produktu zwykle ma wpływ „tylko” na nowy produkt, ale nie wywiera bezpośredniej i pozytywnej zmiany w sposobie jego sprzedaży lub generowaniu nieodkrytych sposobów na jego zmonetyzowanie.
Przykłady innowacji w modelu biznesowym:
- Ikea zmieniła paradygmat zakupu mebli. Klient otrzymuje tylko pakiet drewnianych elementów, śrub i instrukcję, ale w zamian płaci mniej niż u innych sprzedawców mebli lub stolarzy.
- Hilti skopiowało zarządzanie flotą rodem z przemysłu motoryzacyjnego. Klienci nie kupują już pojedynczych urządzeń, ale otrzymują stałą flotę, za którą płacą ryczałt. Hilti zapewnia, że działające produkty będą zawsze dostępne. Na przykład, jeśli maszyna zostanie uszkodzona, wystarczy ją wymienić. Proste, prawda?
- Apple wypuścił odtwarzacz mp3 zwany z iPodem. Nie był pierwszy na rynku, a sam iPod nie był nawet najlepszy, ale duża różnica polegała na tym, że Apple stworzył iTunes, czyli wypożyczalnie plików muzycznych online.
- Producent maszyn zmienił swój model biznesowy ze sprzedaży na wynajem, co oznacza, że można dotrzeć do szerszej bazy klientów, ponieważ nie muszą oni od razu inwestować większej ilości gotówki w zakup.
- Producent drukarki nie sprzedaje już swoich urządzeń, ale klient płaci za pojedynczą kopię. Papier i toner są dostarczane automatycznie kurierem lub pocztą.
To tylko kilka przykładów, które pokazują, że korzyść klienta jest generowana nie tylko przez sam produkt, ale także, na przykład przez rodzaj świadczonej usługi lub zaprojektowany model cenowy. To z kolei ponownie generuje dodatkową wartość dla klienta, a tym samym tworzy skuteczne i unikatowe zalety w obszarze sprzedaży. A to z kolei stanowi jeden z ważniejszych elementów różnicowania względem konkurencji, a co za tym idzie – budowania przewagi konkurencyjnej.
Nie bój się innowacji
Istnieje wiele przekonujących powodów, aby wprowadzać innowacje we własnym modelu biznesowym. Jednak wielu firmom często brakuje odwagi, ponieważ tego rodzaju innowacje mają bardzo znaczący wpływ na funkcjonowanie biznesu. Innowacje w modelu biznesowym zwykle wymagają fundamentalnej zmiany w sposobie funkcjonowania i myślenia organizacji. Dla wielu firm taki proces transformacji jest poważnym wyzwaniem, a nawet przeszkodą we wprowadzaniu udoskonaleń. Warto jednak pokonać to ograniczenie, ponieważ innowacje w modelu biznesowym mają wyjątkowo wysoki potencjał w zakresie trwałego zwiększania konkurencyjności firmy i całościowego sukcesu organizacji. Poniżej 3 powody, dla których warto wprowadzić takie innowacje:
1. Nowe technologie i produkty wymagają nowych modeli biznesowych lub mają do tego potencjał
Wyzwalaczem nowego modelu biznesowego jest często nowy produkt lub technologia. W szczególności digitalizacja niesie ze sobą wiele możliwości innowacji w zakresie modeli biznesowych.
2. Potencjał radykalnych i przełomowych innowacji dzięki nowym modelom biznesowym
Innowacje w modelu biznesowym mogą prowadzić do radykalnych, całkowicie nowych i przełomowych innowacji. Uber i Airbnb dowiodły tego i wywróciły całą branżę do góry nogami dzięki nowym modelom biznesowym. W ciągu kilku lat stały się firmami wartymi miliardy.
W wielu branżach potencjał innowacji produktowych jest już stosunkowo niewielki. Jednak ze względu na nowy i zmieniony model biznesowy nadal można znacznie zwiększyć zasięg i mieć wiele dźwigni innowacyjnych, takich jak na przykład alternatywne możliwości sprzedaży, nowe łańcuchy wartości dodanej itp.
3. Odróżnienie od konkurencji
Jeśli spojrzeć na niektóre rynki, wszyscy gracze mają ten sam lub bardzo podobny model biznesowy, jedyną różnicą są produkty, usługi i pozycjonowanie. Ale w zasadzie wszystkie z nich skupiają się na podobnym pakiecie benefitów (reason to believe). Ale to właśnie innowacje w modelu biznesowym mogą generować prawdziwą różnicę i przewagę konkurencyjną. Może to również umożliwić tworzenie zupełnie nowych rynków. Ryanair, Apple, Nespresso i Cirque du Soleil z powodzeniem to wdrożyły w życie. Nowe modele biznesowe mają to, czego potrzeba, aby zrewolucjonizować istniejące gałęzie przemysłu lub stworzyć zupełnie nowe rynki.
Podsumowanie
Obecnie nie wystarczy już skupiać się tylko i wyłącznie na nowych produktach lub lepszych procesach. Warto skoncentrować się na tworzeniu innowacji w istniejących modelach biznesowych. Właśnie tylko poprzez zmianę modelu biznesowego można wygenerować prawdziwe odróżnienie od innych firm oraz przewagę konkurencyjną na lata. Innowacje w modelu biznesowym powinny znaleźć się na szczycie w hierarchii decyzyjnej managerów.
Patryk Piłat. Konsultant biznesowy, interim manager. Współzałożyciel Gremium Business Club.
